www.dawnygarnizonpoznan.fora.pl

major Misiaczek

Informacje o mobilizacji przeprowadzonej w jednostkach VII DOK - utworzenie Armii Poznań.

piotrek

nosferatu

Moja babcia, jako nastolatka, widziała i pamięta w sierpniu 1939 roku patrole kawalerii polskiej jeżdżące w osi ulicy Focha (dziś Głogowskiej). Ona mieszkała w Fabianowie, ale blisko ul. Focha.
Mam w opracowaniu jej wspomnienia i nawet kiedyś wstępnie ustaliłem co to za jednostka mogła być. Ale mi się zapomniało. Jakie pułki mogły patrolować lub być w przemarszu przez Fabianowo w sierpniu 1939 roku?

major Misiaczek

Jeśli jeszcze w sierpniu, to któraś z jednostek poznańskich. Najprawdopodobniej 15-stka, która od lata była rozlokowana w okolicach Zaniemyśla i tylko na mobilizację wróciła do swoich koszar. Natomiast kawaleria, która opuszczała Poznań (jako ostatnie jednostki WP) w pierwszych dniach września, należała do Podolskiej Brygady Kawalerii. Sprawdzę, bo mogły to być również patrole mobilizacyjne, które po ogłoszeniu mobilizacji wyruszyły do pod poznańskich majątków i gospodarstw po zakontraktowany materiał mob. (konie, wozy, przydział paszy itp.).

piotrek

We wrześniu 1939 r. przez Poznań w kierunku zachodnim przeszedł 9. Pułk Ułanów. Zajęli stanowiska w okolicy Lusowa, po czym następnego dnia (a może pod dwóch dniach) wycofali się na wschód, opuszczając Poznań. Pisze o tym dość dokładnie Lew Sapieha w "Wojna z wysokości siodła".

W sierpniu 1939 r. przez poznań mógł przechodzić 15 PU tudzież 7 D.A.K., które odbywały manewry w okolicach Zaniemyśla. Gdy zarządzono mobilizację, 7 D.A.K. powrócił do koszar na Sołaczu gdzie uzupełniono stany i etaty do ilości przewidzianych planem MOB i 25 sierpnia wyruszono ponownie w rejon Kórnik - Zaniemyśl - Śrem, dokładnie do miejscowości Radzewo. Opis przemarszu w tym dniu zachował się we wspomnieniach Zygmunta Nowakowskiego - oficera zwiadowczego 2. baterii, po wojnie profesora prawa na UAM w Poznaniu (Wspomnienia wojenne z trzech kontynentów). Szli z Sołacza Aleją Wielkopolską, Starościńską (dzisiaj Nowowiejskiego), Solną. Jeżeli wspomnienia babci dotyczą końca sierpnia, nie będzie to 7 D.A.K. Pozostaje 15 PU.

myta2

niekoniecznie, ponieważ już 31.08 swoje pozycje osiągnął 14PU (między Kobylempolem a obrzeżami miasta na wysokości Górczyna-Komornik) wycofał się 02.09 zdaje się....

piotrek

Wydarzenia, o których piszesz miały miejsce we wrześniu. Babcia Norberta mówiła o kawalerii na ulicach w sierpniu.

14 Pułk Ułanów Jazłowieckich dotarł kilkoma transportami do stacji kolejowej w Nekli w nocy z 31 na 1 września 1939 r. po czym stanął na kwaterach w Nekielce (4 km od Nekli w stronę Iwna). Dowódca pułku płk. Edward Godlewski otrzymał rozkaz przejścia po linii Kostrzyn - Swarzędz - Poznań - Junikowo - Dąbrówka jako straż przednia Podolskiej Brygady Kawalerii. Z uwagi na zatłoczone uchodźcami drogi główne, pułk zszedł przed Poznaniem z szosy i ominął miasto przez Kobylepole, Starołękę i Dębiec. O świecie 3 września przeprawił się przez Wartę po moście pontonowym i osiągnął Dąbrówkę. Tam przyszedł rozkaz ubezpieczenia postoju dowództwa Podolskiej Brygady Kawalerii i rozpoznanie przedpola na kierunku Buk i Pniewy. Pułku przeszedł zatem w rejon Sierosławia gdzie zajął pozycje. W nocy z 3 na 4 września nadszedł rozkaz do odejścia na prawy brzeg Warty. W godzinach rannych 4 września ułani Jazłowieccy dotarli na Starołękę, wieczorem tego dnia pułk otrzymał rozkaz do odejścia w rejon lasów na północ od Nekli. Po zapadnięciu zmroku przystąpiono do wykonania rozkazu. Około 3:00 pułk dotarł do folwarku Wiktorowo.

Szczegóły - L. Kukawski "Ułani Jazłowieccy", P. Rozdżestwieński "Ułani Jazłowieccy. Zarys działań pierwszego rzutu 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich w kampanii wrześniowej 1939 r.".

major Misiaczek

Podolska Brygada Kawalerii podlegająca terytorialnie (jak 26 DP) VI DOK, już 23 marca 1939 (mobilizacja alarmowa) została przydzielona do Armii Poznań, jednak na jej teren (Wielkopolska) zaczęła przybywać transportem kolejowym dopiero 31.08/1.09 i w następnych dniach września. Tak więc jej pododdziały nie mogły znajdować się na terenie Poznania i okolicy w sierpniu 1939. Warto wspomnieć, że mobilizacja alarmowa (częściowa) prowadzona w sposób niejawny, obejmowała wszystkie jednostki wchodzące w skład Armii Poznań, również te z DOK nr VI, przeprowadzona została po odrzuceniu przez rząd polski żądań niemieckich w sprawie przejęcia Gdańska i eksterytorialnej autostrady w "korytarzu pomorskim". Konsekwencją było (piszę o rzeczach mających wpływ na wątek garnizonu poznańskiego) m.in. uzupełnienie stanów osobowych w jednostkach do 80% etatów wojennych, rozpoczęto prace nad opracowaniem planów transportowych, robót fortyfikacyjnych, organizacji łączności, OPL, planu kwatermistrzowskiego itp. na terenie miasta i okolicy. Prace te trwały w zasadzie do wybuchu wojny.

lookie_malkontent

Woow!!!
Mieszkam w niezwykłm jak się okazuje miejscu!!! W Wiktorowie, czyli niemal za płotem stali Jazłowiacy, w Iwnie i okolicach gościł 9PU, nie wspominając już o iwnieńskim majątku i jego bardzo kawaleryjskiej tradycji!!!
No i fakcie, ze polował tu sam Król Belgi i Jan Kiepura:)

nosferatu

O ile sobie przypominam moje ustalenia, to właśnie w grę wchodzą 15 puł lub 14 puł. Jak zwykle ze wspomnieniami osób starszych trudno ustalić dokładną datę, po prostu "tuż przed wejściem Niemców". Sugerowała sierpień, bo wrzesień kojarzyła z ucieczką już przed Niemcami, o której poniżej. ale datowanie nie musi być na 100%. Być może uciekać zaczęli 2-3 września. I, o ile się precyzyjnie wypowiada, mówi wyraźnie o patrolach konnych, nie o całych oddziałach.
Gdzieś zagubiłem moje notatki i rok temu ustalałem tą jednostkę w oparciu o książkę "Armia Poznań" i chyba wybrałem 14 puł.

Najbardziej pasuje, tym bardziej, że Fabianowo należało przed wojną do parafii żabikowo, a wcześniej do Komornik. Więc przed wojną obsadzenie pozycji "w rejonie Komornik" mogło spowodować wysłanie patroli po okolicach. Jeśli w rozkazie o obsadzeniu pozycji była wymieniona nazwa Komorniki, to się wszystko zgadza. Jej gospodarstwo było położone jakby w połowie drogi pomiędzy Górczynem a Komornikami.

Jeżeli przemarsz miał się odbyć na trasie Swarzędz - Starołęka - Dębiec - Sierosław, to idealnie pasuje przemarsz powiedzmy Starołęka - Dębiec - Górczyn - Fabianowo - Plewiska - Skórzewo - Sierosław i dalej patrole na Buk. Już przy okazji opracowywanego przeze mnie tematu bitwy w Plewiskach 1945 odkryłem, że od połowy XIX wieku, do lat 50. XX wieku jedyną drogą rokadową w osi północ-południe, pomiędzy linią fortów a Komornikami, była dzisiejsza ulica Wirowska - Kolejowa - Batorowska, wyznaczona przez Prusaków "od linijki" całkowicie prosta na przestrzeni kilkunastu kilometrów, idąca od Kątnika - Wiry - Plewiska - Skórzewo - Batorowo.

Nowa i ciekawa jest informacja, że tak dziwna marszruta 14puł była spowodowana tłumami uchodźców. Zrobili gigantyczny łuk, wychodząc z przedmieść północno-wschodnich, obchodząc Poznań od południa, aby obsadzić północno-zachodnie przedpole miasta.

Zresztą babcia oczywiście na tą ucieczkę się załapała, jak mówi: "wszyscy latali przejęci w kółko i powtarzali tajemnica, wszyscy na Kutno, ale to tajemnica! i załadowali się na wóz z dobytkiem i dojechali aż do Kutna, skąd jak niepyszni po bitwie nad Bzurą wrócili do Fabianowa. Więc praktycznie, tak jak w 1914, ludność zareagowała zbiorową i żywiołową ewakuacją w ślad za ewakuowanymi urzędami i niektórymi rodzinami wojskowymi.

Natomiast 9puł odpada, dlatego, że w sierpniu nikt nie bawiłby się przechodzić przez Fabianowo położone na wylocie z Poznania na Wrocław, aby dotrzeć do Lusowa położonego na północno-zachodniej flance.

Trasa 15 puł na Zaniemyśl też odpada.

piotrek

Jeśli tuż przed wejściem Niemców, to mógł być to 14 PU, bo okupanci weszli do Poznania przecież 10 września.

nosferatu

Tylko, że ona wróciła do Fabianowa po ucieczce na Kutno już po zajęciu Poznania przez Niemców. Więc to określenie "tuż przed wejściem Niemców", jest w jej ustach całkowicie nieprecyzyjne, bo nie była świadkiem wejścia Niemców do Poznania, bo była gdzieś w drodze na Kutno w tym czasie.
Z gospodarstwa widać ulicę Głogowską (Focha) i myślę, że to na tej drodze widziała patrole.

Dodam, że była to zwykła rodzina bogata "włościańska", więc żadna ewakuacja ich nie obejmowała, po prostu uciekli "tak, jak wszyscy".

piotrek

Ale jeśli uciekli wraz z ewakuacją władz miasta, musiało to mieć miejsce około 3 września. Musimy też pamiętać o jednym... Przed wojną nie tylko w kawalerii były konie. Równie dobrze mógł być to inny rodzaj broni. Patrole konne były przecież i w piechocie, o artylerii wszelkiego rodzaju nie mówiąc, bo poruszała się konno tak samo jak kawaleria. Pytanie, czy babcia była pewna, że to kawaleria, czy widziała kogoś na koniach? Dla przykładu, moja babcia twierdziła, ze w Kaliszu przez 1939 r. rokiem stacjonowała kawaleria, bo widziała wielokrotnie żołnierzy jeżdżących konno. Wytłumaczenie tego jest proste. Babcia chodziła do szkoły obok koszar 29 Pułku Strzelców Kaniowskich, a mieszkała w okolicach koszar 25 PAL i poligonu wojskowego.

nosferatu

Tak głupi to jednak nie jestem i nieoczytany... ha,ha, ha. I wiedziałem zawsze, że była kawaleria dywizyjna - poprawcie mnie, ale chyba w sile szwadronu w każdej DP.

I zaskoczę was, że spisując jej relację od razu jej powiedziałem, wiedząc, że pozycje na przedpolach Poznania obsadzały pułki 14DP, że to pewno były patrole kawalerii dywizyjnej. Ale potem chwyciłem do ręki "Armię Poznań" i okazało się, że ten 14 puł tu szalał, więc się wszystko zaczęło zgadzać.

I na zakończenie w związku z relacją babci wyszły inne rewelacje o "jeździe polskiej" przed wojną. Wiem, wiem, powiecie, że naciągam... Ale ta informacja wywołała furorę, gdyśmy z Przemkiem organizowali wieczory lubońskie o Sokole - jeden z odrodzonym Sokołem, a drugi z prof. Karwatem, który dzieje Sokoła opisuje.
Moja babcia miała dwóch braci - przed wojną członków Sokoła i pamięta, jak manifestację w żabikowie (Sokół działał przy parafii, bo to była organizacja endecka), włażściwie taki marsz chłopców i dziewcząt z Sokoła, rozbiła Policja Państwowa na koniach.
A więc macie też dzieje "Jazdy Polskiej" - pałowanie dziewcząt z koni.
Nikt o tym nie wiedział z badaczy Sokoła i się rewelacja zrobiła.

Ale wytłumaczenie jest proste, tylko trochę trzeba znać historię polityczną. Sokół jako organizacja słowianofilska, powołana cząściowo z rosyjskiego poduszczenia przed I wojną światową, była w Polsce Niepoldegłej organizacją całkowicie endecką w odróżnieniu od Strzelca. I jako organizacja endecko-kościelna w endeckiej Wielkopolsce była przed wojną zwalczana przez sanacyjną policję.
ale kwiatek wynalazłem, prawda?

piotrek

Piękny kwiatek wynalazłeś Wink

A kawaleria dywizyjna była w sile szwadronu na dywizję.